اصلاح نژاد گاو شیری

گاوداران عزیز همان طور که می دانید در حال حاضر جمعیت دنیا با سرعت زیادی در حال افزایش است به طوری که بالغ بر شش میلیارد نفر در کره زمین زندگی می کنند. منابع طبیعی و مراتع نه تنها با افزایش جمعیت افزایش نمی یابد، بلکه رفته رفته کاسته می شود به طوری که سالانه چندین هکتار از مراتع خوب به بیابان و زمین های کم بازده تبدیل می شوند. این امر را شما در روستای محل سکونت خود هم می توانید ملاحظه نمایید.

بنابراین نیاز جمعیت به غذا و شیر از یک سو و محدودیت منابع طبیعی و مراتع از سوی دیگر ایجاب می کند که برای تامین نیازهای غذایی افراد و با استفاده از روش های مطمئن و کم هزینه فکر اساسی شود.

امروزه تمامی متخصصان و کارشناسان علوم دامی بر این اعتقاد هستند که اصلاح نژاد دام و افزایش بهره وری تولید آنها، بهترین راه مقابله با خطر گرسنگی و کمبود مواد غذایی است و این مطلب بیشتر در گاوهای شیری مورد تاکید است. چرا که افزایش تولید شیر و پرورش گاوهای پر تولید از نظر شیر، مدتهاست که در کشورهای پیشرفته شروع شده است و در حال حاضر شاهد گاوهای پر تولید در دنیا هستیم.

حال آنکه اکثر گاوداران به خصوص دامداران روستایی ما گاوهایی را نگهداری می کنند که حتی پنج لیتر هم شیر تولید نمی کنند و طبیعی است که این دامداران از عدم صرفه اقتصادی و پر زحمت بودن این شغل شکایت می کنند و از همه مهم تر با این شیوه تولید رفته رفته بر میزان وابستگی به کشورهای خارج و واردات شیر و گوشت افزوده می گردد.

بنابراین لازم است تا با اصلاح نژاد دام و نگهداری دامهای پر تولید، هم سود بیشتری عاید دامداران گردیده و هم در سمت و سوی خودکفایی واقعی و حتی صدور محصولات دامی قدم برداریم.

دلایل پایین بودن سطح تولید در گاو های بومی

اصولا تولید کم در دام ها دلایل متعددی می تواند داشته باشد. تغذیه، بهداشت، جایگاه و سن جفت گیری اول و وضعیت تغذیه گاو در دوره آبستنی و شیرواری در میزان تولید موثر می باشند ولی در شرایط کشور ما مهمترین عامل کمبود تولید در گاوهای بومی به نژاد آنها بر می گردد.

گاوهای بومی کشور در حالت طبیعی طوری خلق شده اند که به اندازه تغذیه گوساله های خود شیر تولید می کنند. چون انسان در اصلاح نژاد آنها هیچ گونه دخالتی نداشته است. بیشتر در جهت سازگاری با محیط و بیماری های منطقه زندگی خود، تکامل یافته اند و برای همین از تولید شیر کمتر و جثه کوچکتری نسبت به گاو های اصیل و اصلاح شده برخوردارند.

در حال حاضر وجود گاوهایی با تولید شیر بیش از ۵ تن در یک دوره شیرواری و گاوهای با وزن بیش از ۱ تن امری عادی شده است. نکته قابل ذکر در این خصوص این است که هرچه میزان تولید شیر و گوشت گاوهای اصلاح شده بالاتر می رود به همان نسبت به مسائل بهداشتی و تغذیه ای توجه بیشتری می شود که بایستی مد نظر دامداران قرار گیرد.

حال این سوال مطرح است که در حال حاضر با توجه به کم تولید بودن گاو های بومی و حساس بودن گاوهای اصیل و پر تولید به شرایط محیطی و بیماری ها چه باید کرد و اگر دامداری به خاطر افزایش تولید شیر، گاو اصیل با قیمت گران بخرد و گاو مذکور با توجه به وضعیت اصطبل های روستا و شرایط آب و هوایی منطقه تلف شود تکلیف چه می باشد؟

حال که گاو اصیل گران است و تبدیل جایگاه دام به یک جایگاه کاملا بهداشتی و از آن مهمتر تغذیه اصولی گاو اصیل، کاری دشوار و حتی غیر ممکن است، تنها راه مناسب و اقتصادی که یک دامدار در شرایط فعلی جهت افزایش تولید می تواند در پیش بگیرد، دورگ گیری یا آمیخته گری است.

دورگ گیری یا آمیخته گری به دو شیوه تلقیح مصنوعی و طبیعی صورت می گیرد که در این صورت با هزینه کمتر، سود بیشتری عاید دامدار خواهد شد. در نتیجه رفته رفته با بهبود وضعیت اقتصادی دامدار جایگاه مناسب تری احداث و از جیره غذایی بهتری در تغذیه دام ها استفاده خواهد کرد.

روش های اصلاح نژاد دام

برای اصلاح نژاد دام روش های زیادی وجود دارد که در اینجا به دو شیوه مهم اشاره می شود:

۱) آمیزش خویشاوندی

یکی از روش های اصلاح نژاد است که به منظور خالص سازی نژاد یک دام، آنها را فقط با دام های خویشاوندی که ارتباط فامیلی با هم دارند تلاقی می دهند و در نتیجه بسته به روش کار دیر یا زود به یک نژاد خالص دست می یابند.

۲) آمیزش غیر خویشاوندی

در این روش دام های غیر خویشاوند و حتی از دو نژاد متفاوت را با هم تلاقی می دهند تا در نتیجه آن به یک دام دورگی برسند که صفات خوب دو نژاد یا توده مورد تلاقی را دارد.

آمیخته گری:

آمیخته گری در حقیقت آمیزش غیر خویشاوندی با تلاقی جایگزینی است. در این روش به منظور افزایش تولید ماده دام های بومی به طور مرتب و پی در پی با اسپرم گاوهای نر خالص و اصیل آمیخته می شوند تا در نهایت دامی تولید شود که در عین افزایش تولید شیر و گوشت به شرایط محیطی نیز مقاوم بوده و حداقل از طرف پدری و مادری صفاتی به صورت مساوی به ارث برده باشد.

تلقیح مصنوعی:

بهترین روش دورگ گیری انجام عمل تلقیح مصنوعی می باشد. چنانچه ذکر شد آمیخته گری در حال حاضر می تواند دامداران را در راه رسیدن به تولید بیشتر یاری کند. ولی همان طوری که می دانید آمیخته گری با تلاقی جایگزینی دام ها به دو طریق صورت می گیرد که عبارتند از:

1. آمیخته گری طبیعی یا جفت گیری طبیعی
2. آمیخته گری مصنوعی یا تلقیح مصنوعی

۱- آمیخته گری طبیعی

در این روش از گاو نر اصیل برای بارور کردن گاو ماده بومی استفاده می شود. بدین طریق که در موقع فحلی گاو ماده بومی را در کنار گاو نر اصیل قرار می دهند تا با پرش گاو نر جفت گیری طبیعی صورت پذیرد.

روش آمیخته گری طبیعی فقط در برخی از مواقع خاص مورد استفاده قرار می گیرد چون دارای معایبی هست که به مهمترین آن ها اشاره می شود.

معایب آمیخته گری طبیعی:

۱- گاو نر اصیل گران قیمت بوده و خریداری و نگهداری آن از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد.

۲- معمولا گاو نر اصیل از خوی وحشی گری بالایی برخوردار است و نگهداری آن خالی از خطر نمی باشد.

۳- گاو نر اصیل از نظر وزن بدنی سنگین تر از گاو ماده بومی است به طوری که ممکن است در اثر پرش گاو نر اصیل، ماده گاو بومی دچار آسیب دیدگی شود.

۴- به دلیل عدم امکان کنترل دقیق بهداشتی امکان انتقال بیماری های تناسلی از طریق جفت گیری طبیعی بیشتر است.

۵- در آمیخته گری طبیعی امکان عدم باروری گاو ماده به دلیل بیماری و ناتوان بودن گاو نر وجود دارد.

۲- آمیخته گری مصنوعی

آمیخته گری مصنوعی یا تلقیح مصنوعی به عملی گفته می شود که طی آن گاو های ماده با استفاده از تجهیزات مخصوص و بدون استفاده مستقیم از گاو نر اصیل بارور می شوند.

مزایای تلقیح مصنوعی:

به طور کلی تلقیح مصنوعی از هر نظر بهترین روش آمیخته گری یا دورگ گیری است که به برخی از مزایای آن اشاره می شود.

۱- نیازی به خرید و نگهداری گاو نر اصیل نمی باشد.

۲- با توجه به رعایت موارد بهداشتی و عدم تماس مستقیم گاو نر امکان انتقال بیماری های مختلف به میزان زیادی کاهش می یابد.

۳- به علت عدم پرش گاو نر اصیل بر روی گاو ماده بومی خطر آسیب دیدگی گاو ماده وجود ندارد.

۴- در روش تلقیح مصنوعی از اسپرم ممتاز ترین گاوهای نر اصیل دنیا استفاده می شود.

۵- در مجموع هزینه تلقیح مصنوعی بسیار کمتر و ناچیز تر از تلقیح طبیعی می باشد.

۶- در تلقیح مصنوعی عمر اقتصادی گاو نر اصیل خیلی بیشتر است و از یک گاو نر برای باروری هزاران هزار گاو ماده استفاده می شود.

منبع: خرید مجازی

محصولات فروشگاه در زمینه پرورش گاو

[product-catalogue id=’9′]