اهمیت پرورش شترمرغ

شترمرغ از جمله پرندگانی می باشد که امروزه پرورش آن در جهان رو به افزایش است. به طوری که بر اساس برخی از آمارها، در حال حاضر کشورهای آمریکا، انگلیس و آفریقای جنوبی به عنوان مهمترین کشورهای پرورش دهنده شترمرغ در دنیا به شمار می روند.

بنابر نظر کارشناسان بعد از صنعت نفت و توریسم، پرورش شترمرغ اولین صنعتی است که می تواند ظرف سه سال اصل سرمایه و سود را به سرمایه گذار بازگرداند.

خصوصیات شترمرغ

شترمرغ ها به سه گروه، گردن آبی، گردن قرمز و گردن سیاه تقسیم می شوند. این پرنده همه چیز خوار است و حتی از پسمانده ها و ضایعات کشاورزی نیز استفاده می کند اما هرچه کیفیت خوراک بهتر باشد میزان رشد سریع تر خواهد بود. مقدار مصرف آب روزانه به شرایط آب و هوایی و نوع تغذیه آن بستگی دارد. این حیوان در حرارت زیاد و رطوبت کم روزانه به ۱۲ لیتر آب نیاز دارد. شترمرغ تا حدود ۶۰ سال زندگی می کند ولی عمر اقتصادی آن ۲۰ تا ۲۵ سال است. در سن ۲ تا ۳ سالگی بالغ می شود و تا مدت زیادی بارور باقی می ماند و در سال حدود ۶ تا ۸ ماه تخم گذاری و بثیه سال را استراحت می کند.

تولیدات شترمرغ

۱- گوشت: گوشت شترمرغ، قرمز و شبیه گوشت گوساله و بسیار خوش طعم است. چربی و کلسترول آن پایین، از نظر پروتیین و اسید آمینه های ضروری غنی بوده و از نظر نرمی شبیه گوشت مرغ می باشد. برای مصرف گوشت معمولا شترمرغ ها را در سنین ۱۰ تا ۱۴ ماهگی به کشتارگاه می فرستند، در این سن از هر پرنده ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرم گوشت بدون چربی و بدون استخوان به دست می آید.

۲- پوست: از پوست شترمرغ در صنایع کیف و کفش استفاده می شود. چربی طبیعی آن باعث انعطاف پذیری و مقاوم بودن در مقابل خشکی و ترک خوردگی می شود و میزان پوست هر شترمرغ تقریبا برابر ۱/۵ متر مربع است.

۳- پر: پر شترمرغ که معمولا هر سال ۲ بار از بدن پرنده چیده می شود برابر با یک کیلوگرم بوده و در کارهای زینتی و یا تهیه جاروهای گران قیمت استفاده می شود.

۴- تخم شترمرغ: وزن آن حدود ۱/۵ کیلوگرم دارای طعم شیرین تر از تخم مرغ معمولی است. میزان کلسترول آن پایین و در بعضی منابع از پوست آرد شده آن در خوراک کودک به عنوان مکمل استفاده می شود.

۵- روغن شترمرغ: از روغن آن در صنایع آرایشی استفاده می شود و هر شترمرغ حدود ۶ لیتر روغن تولید می کند.

مقایسه اقتصادی پرورش شترمرغ با گاو

مقایسه شترمرغ از نظر اقتصادی به این صورت است که محصول نهایی یک گاو شیری در طی یک دوره ۶۰۷ روزه به طور متوسط ۵۲۵۰ – ۵۰۰۰ کیلوگرم شیر و یک راس گوساله ۲۵۰ کیلوگرمی می باشد. در حالی که یک شترمرغ در طی یک دوره ۴۰۵ روزه تعداد ۴۰ قطعه جوجه شترمرغ به دنیا می آورد که این تعداد معادل ۱۸۰۰ کیلوگرم گوشت و ۵۰ متر مربع چرم با کیفیت بسیار بالا و ۳۳ کیلوگرم پر می باشد و هر پرنده ماده در طول تخم گذاری به طور متوسط ۴۰ تا ۱۲۰ عدد تخم می گذارد. ضمنان هزینه احداث و راه اندازی جایگاه پرورش شترمرغ نسبت به گاو بسیار پایین و نیاز به اماکن مخصوص ندارد و احداث سایبان برای این منظور کافی است.

عواملی که باعث شده پرورش دهندگان شترمرغ نسبت به پرورش این پرنده ترغیب شوند:

۱- تولید مثل بالا

۲- قابل توجه بودن ضریب تبدیل غذا به گوشت

۳- اقتصادی بودن و درآمد بالای پرورش شترمرغ

تغذیه شترمرغ

شترمرغ بسیار پر خور است و تقریبا هر ماده خوراکی را مصرف می کند اما هرچه کیفیت خوراک بهتر باشد میزان رشد آن هم سریع تر خواهد بود.

افزایش وزن روزانه شترمرغ بستگی به خصوصیات ارثی و نژادی، نحوه تغذیه و مدیریت مزرعه دارد. مقدار خوراک مصرفی شترمرغ بستگی به وزن پرنده و میزان انرژی موجود در جیره غذایی دارد، معمولا تا زمان تامین نیاز آن ها از لحاظ انرژی از خوراک دست نمی کشند. پرنده های جوان در حال رشد بالای سه ماهگی و پرندگان بالغ باید حداقل دوبار در روز خوراک داده شوند. اما جوجه های جوان به دفعات بیشتر خوراک دهی نیاز دارند.

بیماری های مهم شترمرغ

نیوکاسل و آبله از مهمترین بیماری های این دام هستند و رعایت اصول بهداشتی و واکسیناسیون برای کنترل بیماری های شترمرغ ضروری است.

جایگاه ایران در پرورش شترمرغ

با توجه به تنوع اقلیمی مساعد برای پرورش شترمرغ در کشور در آینده نزدیک جایگاه ایران در این زمینه بیشتر مطرح خواهد شد. در بحث اشتغال زایی کار بسیار خوب و قابل توسعه بوده و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه می باشد. در حالت کلی می توان گفت که شترمرغ دام فردا است.