خرید مجازی فروشگاه خرید آنلاین کتاب آموزشی ، فیلم آموزشی و نرم افزار آموزشی در زمینه کشاورزی ، دامپروری ، رشته های فنی و تخصصی ، گرافیک و درسی و دانشگاهی
به عقیده بسیاری از پژوهشگران منشاء مرکبات، جنوب شرقی آسیا شامل کشورهای مالزی، اندونزی، فیلیپین و همچنین از جنوب هیمالیا تا اندونزی بوده است. در بین این مناطق شاید شمال شرقی هند و نواحی شمال برمه موطن اصلی مرکبات باشند. ارتباط های موجود در ژنتیک تکاملی( فیلوژنیک ) نشان دهنده آن است که مرکبات در سراسر ناحیه شرق هندوستان، استرالیا، چین مرکزی، ژاپن و حتی آفریقا گسترش داشته اند.
پرتقال از مناطق جنوبی چین منشاء گرفته و سپس به اروپا منتقل شده است. موطن نارنگی جنوب چین گزارش شده و بعدها در مناطق شرقی هند گسترش یافته گرچه مناطق تولید سنتی آن آسیا گزارش شده است. نارنج از جنوب شرق آسیا و احتمالا هند منشاء گرفته و در مورد لیمو منشاء آن شناخته شده نیست و احتمالا از طلاقی بالنگ و لایم حاصل شده است.
ورود مرکبات به ایران به جز گونه بالنگ سابق های ۴۰۰ ساله دارد. به استناد مدارک تاریخی، ایران دروازه خروج مرکبات از آسیا به سایر مناطق جهان بوده است. از زمان صفویه به لحاظ تردد کشتی های کشور پرتغال در جنوب ایران، بذور پرتقال در اختیار ساکنین حاشیه جنوبی ایران قرار گرفت. سپس بذر آن از جنوب در حدود ۳۰۰ سال قبل به شمال کشور آورده شده و در محله خرم آباد شهرستان تنکابن کشت گردیده است. از آن زمان به بعد به ویژه از ابتدای سال ۱۳۰۰ هجری شمسی به تدریج وارد ایران شد و در ایستگاه های تحقیقات مرکبات و یا در برخی باغات کشت گردید.
سطح زیر کشت، میزان تولید و عملکرد درختان مرکبات کشور
طبق آمارنامه باغی سال ۱۳۸۷ ، سطح زیر کشت مرکبات کشور حدود ۲۹۱ هزار هکتار برآورد شده است که از این میزان ۸۲/۸ درصد آن زیر کشت درختان بارور و ۱۷/۲ درصد باقیمانده نهال می باشند. از حدود ۲۴۱ هزار هکتار سطح بارور درختان مرکبات کشور ۸۵/۳ درصد آن آبی و ۱۴/۷ درصد باقیمانده که متعلق به استان های مازندران و گیلان می باشند به صورت دیم برآورد شده است.
استان مازندران با ۳۴/۶ درصد از اراضی بارور مرکبات کشور، بیشترین سطح را دارا است و استان های فارس، هرمزگان، منطقه جیرفت و کهنوج، گیلان و کرمان به ترتیب با ۲۳/۸ ، 12/4 ، ۱۱/۳ ، ۶/۱ ، ۵/۵ درصد از اراضی بارور مرکبات مقام دوم تا ششم کشت این محصول را به خود اختصاص داده اند و شش استان مزبور در مجموع ۹۳/۷ درصد سطح بارور مرکبات کشور را دارا می باشند.
تولید مرکبات کشور حدود ۴ میلیون تن برآورد شده و ۸۶/۳ درصد آن از اراضی آبی حاصل شده است. راندمان تولید مرکبات آبی در کشور ۱۶۹۳۱/۶ کیلوگرم در هکتار است. بیشترین و کمترین عملکرد آبی به ترتیب با ۲۱۸۳۲/۲ و ۴۳۸/۷ کیلوگرم به استان های مازندران و لرستان تعلق دارد. متوسط تولید در هکتار مرکبات دیم کشور ۱۵۵۶۱/۶ کیلوگرم می باشد. استان مازندران با تولید ۲۱۶۶۲/۲ کیلوگرم در هکتار بالاترین و استان گیلان با تولید ۶۸۹۰/۲ کیلوگرم در هکتار کمترین عملکرد دیم را دارد.
