آشنایی با محصولات زنبور عسل

عسل مایعی است شیرین و غلیظ که از شهد گل ها توسط زنبور عسل تولید می شود. در قرآن مجید از آن با عبارت (( فیه شفا الناس )) یاد شده است. رنگ آن با توجه به گیاه مورد استفاده از روشن تا تیره متغیر است. عسل های پر رنگ حرارت ندیده به خاطر وجود فلاونوییدهای بیشتر از خاصیت دارویی بیشتری برخوردارند. استان اردبیل به خاطر آب و هوای مناسب و گیاهان متنوع و همچنین وجود کوه سبلان با دامنه هایی پوشیده از گیاهان دارویی و مورد پسند زنبور عسل یکی از مهمترین قطب های تولید این محصول به حساب می آید.

ترکیبات عسل

رطوبت عسل مرغوب کمتر از ۱۷ درصد بوده و حدود ۹۶ درصد ماده خشک آن قند می باشد. قندهای اصلی موجود در آن ساکاروز، کلوکز و فروکتوز می باشند. در عسل های با کیفیت بالاتر میزان ساکاروز در اثر آنزیم های ترشح شده توسط زنبور عسل به کمتر از ۵ درصد قندها ( تا یک درصد ) پایین می آید.

مواد دیگر موجود در عسل شامل موارد زیر می باشند.: ۲۰ نوع قند، آمینواسید، لیپید، ویتامین، مواد معدنی، انواع آنزیم، عناصر معطر، ترکیبات آلی مثل فلاونوییدها و فنل ها و غیره.

کاربرد و خواص درمانی عسل

عسل معجونی شفابخش است که برای تهیه یک قاشق از آن، شهد بیش از یک میلیون گل و زحمت طاقت فرسای هزاران زنبور لازم است. خاصیت آن با توجه به نوع گل تا حدی متغیر است. عسل باکتری ها را به علت فشار اسمزی بالا، اسیدیته پایین و وجود مواد میکروب کش قوی از بین می برد.

خاصیت آنتی اکسیدانی و جلوگیری از بیماری های قلب و عروق، سرطان و غیره
خاصیت آنتی بیوتیکی
استفاده در سوختگی ها
استفاده در ترمیم زخم ها
استفاده در درمان زخم معده و اثنی عشر
به عنوان ماده غذایی بسیار مقوی
به عنوان جلوگیری کننده از فساد مواد غذایی
از بین برنده عفونت دهان و گلو
اثر خاصیت شبه انسولینی بر سلول های بافت ها
استفاده در دام ها برای درمان زخم های ایجاد شده در اثر بیماری هایی چون تب برفکی

گرده گل

گرده گل، سلول جنسی نر گیاهان است که زنبور عسل هنگام ملاقات گل ها جمع آوری و با خود به کندو می آورد و پس از ترکیب با عسل و بزاق خود، درون سلول های شش ضلعی ذخیره می کند. وظیفه اصلی زنبور عسل گرده افشانی گل ها بوده و تولید محصولات داخل کندو از اهمیت کمتری نسبت به آن برخوردار است. این ماده به عنوان منبع پروتیین برای تغذیه زنبورها استفاده می شود و در انسان برای درمان ناراحتی های پروستات، درمان آلرژی، تقویت اعصاب، تقویت قلب، درمان ناتوانی های جنسی، کاهش فشار خون، به عنوان ماسک صورت، برطرف کننده مشکلات گوارشی، درمان افسردگی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.

ژله رویال

ماده ای است خامه ای شکل به رنگ سفید که از غده زیر حلقی در سر زنبوران کارگر جوان ترشح شده برای تغذیه لاروها تا سه روز اول و برای تغذیه ملکه تا آخر عمر به کار می رود. ملکه به یمن تغذیه از این ماده می تواند در یک روز تا چند برابر وزن خود تخم بگذارد. در انسان برای تقویت جنسی و درمان ناباروری، جلوگیری از پیری زودرس، ژله رویال بر روی لوزالمعده اثر گذار بوده و فعالیت سلول های بتا را زیاد نموده و در نتیجه انسولین بیشتری تولید شده و باعث کاهش قند خون می گردد. ژله رویال یک ماده آنتی اکسیدان می باشد که مقاومت بدن را در برابر اثرات جانبی و زیان آور شیمی درمانی و اشعه درمانی بالا می برد و باعث بازسازی سلول ها و افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن می شود و حتی خاصیت ضد توموری نیز دارد.

بالا برنده کیفیت پوست و ناخن ( به علت وجود ویتامین B5 )، تقویت اعصاب ( به علت وجود استیل کولین طبیعی ) و غیره به کار می رود.

زهر زنبور عسل

زهر زنبور کارگر توسط غدد زهر ترشح گردیده و در کیسه زهر ذخیره می گردد. زمانی که زنبور به سن دفاع کردن و جستجوگری می رسد مقدار آن به حداکثر می رسد. وقتی زنبور نیش می زند همه ۰/۱۵ تا ۰/۳ میلی گرم زهر موجود در کیسه را به بدن موجود نیش خورده تزریق می کند. نیش زنبور به دلیل خارهای وارونه موجود در سطح خود در بدن موجود نیش خورده باقی مانده و زنبور در اثر خونریزی می میرد.

ترکیبات: زهر زنبور عسل مخلوطی از ترکیبات پروتیینی است که مهم ترین آنها ملیتین ( ضد التهابی ۱۰۰ برابر قوی تر از هیدورکورتیزون ) است. سایر پروتیین های مهم، آپامین، آدولاپین و پروکامین می باشد. آنزیم های عمده موجود در زهر زنبور شامل فسفولیپاز A2، ایزوفسفولیپاز و هیالورونیداز است. از مواد فعال دیگر موجود در زهر زنبور عسل می توان هیستامین، دوپامین، نوراپی نفرین، اسیدهای گاما آمینوبوتیریک و بتا آمینوایزوبوتیریک را نام برد.

فرم های دارویی: زهر زنبور عسل به شکل های آمپول، کرم موضعی، قرص، پماد و یا اشکال دیگر از جمله نیش مستقیم زنبور مورد استفاده قرار می گیرد.

اثرات درمانی زهر زنبور عسل: از زهر زنبور عسل برای درمان بیماری های صعب العلاج استفاده می شود. این کار بایستی در کلینیک مجهز به لوازم و داروهای احیا سازی و تحت نظر پزشک انجام شود. طی مطالعه ای مشخص شد هیچ زنبورداری به بیماری ام اس، پارکینسون و آلزایمر مبتلا نیست.

زهر زنبور می تواند جلوی رشد سلول های سرطانی در سرطان های پروستات، ملانوما و برخی سرطان ها را گرفته و با دوزی معادل یک دهم داروی هیدروکورتیزون اثراتی ۱۰۰ برابر این دارو را در توقف رشد سلول های سرطانی اعمال می نماید. سایر اثرات درمانی زهر زنبور عسل شامل موارد زیر است:

کنترل بیماری مالتیپل میلوما
کنترل روماتیسم مفصلی، انواع تاندنیت، آماس بورس های مفصلی، دردهای سیاتیک و عصبی
درمان تب خال
ضد افسردگی
درمان صدمات عضلانی

بره موم

ماده ایست که زنبور عسل آن را از برگ، گل و شکوفه گیاهان و درختان مختلف جمع آوری می کند و پس از افزودن ترشحات غده ای که شامل آنزیم ها است آن را مایع کردن مورد استفاده قرار می دهد. رنگ آن اغلب قهوه ای بوده ولی بین رنگ های زرد مایل به سبز تا سیاه فرق می کند.

روش های مصرف: بره موم به صورت های مختلف از جمله پماد، اسپری، کپسول، ضماد، خمیر دندان، صابون و اشکال دیگر تهیه می شود. فلاونوییدها هم در عصاره آبی و هم عصاره آبی و هم در عصار الکلی بره موم وجود دارند. عده ای جهت درمان عفونت های دهان و گلو آن را بدون فرآوری و به همراه آدامس استفاده می کنند.

ترکیبات: حدودا ۵۰ درصد آن رزین و صمغ گیاهان، ۲۷ درصد موم، ۱۵ درصد فلاونوییدها ( ترکیبات فنولیک و عامل رنگ زرد بوده، اغلب خاصیت درمانی بره موم مربوط به این مواد می باشد )، ۵ درصد گرده و بقیه سایر مواد از جمله روغن های آروماتیک و ویتامین های گروه B می باشد. مقدار مواد تشکیل دهنده با توجه به منبع گیاهی می تواند متفاوت باشد.

کاربرد و خواص درمانی بره موم: مهمترین مصارف بره موم در داخل کندو عبارت است از: ضد عفونی سطح داخلی کندو، ضد عفونی سطح داخلی سلول های پرورش نوزاد، تنگ کردن سوراخ کندو، ضد عفونی سطح داخلی سلول های پرورش نوزاد، تنگ کردن سوراخ پرواز، ترمیم شکستگی ها، پر کردن شکاف ها، مومیایی کردن اجساد موجودات خارجی که در کندو کشته شده اند، محکم کردن محل اتصال قاب ها و تقویت شان ها.

بره موم خواص درمانی متفاوتی دارد که بیشتر به فلاونوییدهای موجود مربوط می شود. مهم ترین خاصیت بره موم اثرات آنتی بیوتیکی آن است که توانایی از بین بردن باکتری، ویروس، انگل و قارچ را دارد. از جمله اثرات درمانی این ماده خارق العاده می توان به موارد زیر اشاره نمود: