نیاز غذایی درختان بارور پسته

جهت تولید بیشترین میزان عملکرد در واحد سطح محصولات کشاورزی فراهم نمودن کلیه نیازهای گیاهان ضروری می باشد. مهمترین نیازهای هر گیاه به غیر از مناسب بودن شرایط اقلیمی و استفاده از ارقام مناسب، فراهم کردن آب و مواد غذایی مورد نیاز گیاه می باشد. از آنجا که خاک نمی تواند کلیه عناصر غذایی مورد نیاز گیاه را در اختیارش قرار دهد لذا مصرف کودهای دامی و شیمیایی جهت افزایش عملکرد در واحد سطح باغات توصیه می شود.

سه نوع کود شیمیایی که در ایران مصرف زیادی دارند و اصطلاحا به کودهای ماکرو معروف هستند عبارتند از کودهای نیتروژنی ( کودهای سفید یا سرپاش یا کودهای شکری ) کودهای فسفری ( کودهای ریشه یا کودهای کلوخی ) و کودهای پتاسیمی.

کودهای نیتروژنی در خاک متحرک بوده و همراه با آب آبیاری به اعماق پایین خاک حرکت می کنند، بنابراین امکان آبشویی کودهای نیتروژنی زیاد است و مصرف زیاد آنها می تواند موجب خروج این کودها از ناحیه ریشه درخت پسته، گردد. لذا بهتر است مصرف این کودها در چند مرحله انجام شود. توصیه می شود کودهای نیتروژنی در سطح خاک نیز مصرف نگردد زیرا بخشی از کود به صورت گاز هدر می رود.

کودهای فسفری در خاک متحرک می باشند و پس از مصرف از حلالیت و قابلیت جذبشان کاسته می شود. لذا بهتر است این کودها نزدیک ریشه و در زمان مورد نیاز مصرف گردند. البته مصرف این کودها همراه با کودهای دامی نظیر کودهای گاوی، گوسفندی و مرغی می تواند قابلیت جذبشان را افزایش دهد. خطر آبشویی کودهای پتاسیمی در خاک های شنی نسبتا زیاد است زیرا تحرک پتاسیم در خاک های شنی بیشتر از خاک های رسی است. با توجه به اینکه تحرک پتاسیم در خاک های رسی کم است لذا امکان حرکت و خروج این کودها از ناحیه ریشه در خاک های رسی کمتر است.

صرف نظر از کودهای دامی که عموما در زمستان مصرف شده و میزان مصرف آن به دلیل گران بودن با محدودیت همراه است، همیشه سه سوال عمده در مورد مصرف کودهای شیمیایی در باغ های پسته مطرح می باشد که موضوع مورد بحث در این مقاله نیز می باشند:

۱- یک درخت پسته در طول یک سال به چه میزان از عناصر غذایی ( که می توان با مصرف کودهای شیمیایی به خاک اضافه کرد ) نیاز دارد؟

۲- آیا همه کودهای شیمیایی را باید در زمستان مصرف کرد یا می توان در سایر فصول سال کودهای شیمیایی را مصرف نمود؟ به عبارت بهتر آیا توانایی درخت پسته در جذب عناصر غذایی ( که با مصرف کودهای شیمیایی به خاک اضافه می شوند ) در فصول مختلف سال مشابه است؟

۳- آیا میزان عناصر غذایی که یک درخت پسته در سال پربار از خاک جذب می کند با میزان عناصری که در سال کم بار جذب می کند تفاوتی دارد؟

بدیهی است پاسخ به سوالات فوق در درجه اول می تواند زمینه را برای افزایش کمیت و کیفیت محصول فراهم کرده و در ضمن می تواند به باغداران کمک کند تا با مصرف حداقل اما کافی کودهای شیمیایی هزینه های تولید را کاهش دهند و از هدرروی کودهای شیمیایی و تخریب محیط زیست جلوگیری کنند.

در این مقاله ابتدا مراحل مختلف رشد یک درخت پسته را بیان می کنیم، زیرا میزان جذب عناصر غذایی از خاک در فصول مختلف سال و در مراحل مختلف رشد گیاه متفاوت است. سپس میزان عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم که در هر یک از این مراحل توسط یک درخت ۲۰ ساله پسته از خاک جذب می شود را توضیح می دهیم. دانستن این مطلب به ما کمک می کند تا کودهای شیمیایی را به مقدار مناسب و در زمان مناسب مصرف کنیم. در نهایت اثر سال آوری بر میزان جذب این عناصر از خاک ارائه می شود.

مراحل مختلف رشد گیاه پسته

به طور کلی رشد و نمو گیاهان به شرایط محیطی نظیر دما بستگی داشته و با فصول مختلف سال تغییر می کند. گیاه پسته نیز فعالیت های خود ( نظیر جذب عناصر غذایی ) را با فصول سال هماهنگ می کند.

لذا محققین چهار مرحله رشدی ذیل در طول یک سال از عمر گیاه پسته تشخیص داده اند:

۱) مرحله خواب گیاه:

این مرحله به دلیل سرد شدن هوا با کند شدن بسیاری از فعالیت های زیستی گیاه ( نظیر فتوسنتز، جذب آب و عناصر غذایی ) همراه می باشد.

۲) مرحله توسعه شاخه ها و تکامل برگها:

هم زمان با گرم شدن هوا در اواخر زمستان شرایط محیطی جهت رشد و نمو بخش هوایی گیاه مساعد شده و فرآیند رشد و نمو گیاه شروع می شود. بیشترین انرژی گیاه در این مرحله جهت رشد رویشی برگ ها و شاخه ها اختصاص می یابد. در این مرحله توانایی ریشه های گیاه در جذب عناصر غذایی از خاک افزایش می یابد.

۳) مرحله رشد و تکامل دانه:

عمده ترین فعالیت گیاه در این مرحله به ویژه در سال های پرباری تشکیل میوه و پر شدن مغز دانه می باشد. توانایی ریشه گیاه در جذب عناصر غذایی در این مرحله از رشد گیاه افزایش یافته و لذا بخش عمده ای از عناصر غذایی مورد نیاز پسته در این مرحله از خاک جذب می شود.

۴) مرحله ریزش برگ ها:

با شروع سرد شدن هوا و کامل شدن رشد دانه ها برگ های گیاه شروع به ریزش می نمایند و گیاه کم کم به خواب زمستانی می رود.

میزان عناصر غذایی مورد نیاز درختان پسته

شاید این سوال در ذهن بسیاری از باغداران باشد که یک درخت پسته در طول یک سال به چه میزان از عناصر غذایی نیاز دارد. بدیهی است که میزان عناصری که درخت پسته از خاک جذب می کند به عوامل زیادی نظیر سن درخت، میزان عملکرد درخت و.. بستگی دارد. لیکن نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد که یک درخت ۲۰ ساله پسته در سال پربار حدود ۸۰۰ و در سال کم بار حدود ۷۰۰ گرم ازت خالص از خاک جذب می کند.

۸۰۰ گرم نیتروژن خالص در ۱۷۰۰ گرم کود اوره وجود دارد و ۱۵۰۰ گرم کود اوره حاوی حدود ۷۰۰ گرم نیتروژن خالص است. اما باید به این نکته اشاره کرد که باغدارانی که کودهای دامی زیادی در باغ های خود مصرف می کنند باید کود شیمیایی کمتری مصرف کنند، زیرا کودهای دامی مقداری نیتروژن به خاک اضافه می کنند.

مقدار فسفری که درخت پسته از خاک جذب می کند بسیار کمتر از میزان نیتروژن است. یک درخت ۲۰ ساله پسته در سال پربار حدود ۵۷ (۱۳۰ گرم اکسید فسفر یا ۲۷۰ گرم کود سوپرفسفات تریپل) و در سال کم بار حدود ۷۳ گرم فسفر خالص (۱۶۶ گرم اکسیدفسفر یا ۳۴۵ گرم کود سوپر فسفات تریپل) از خاک جذب می کند.

نتایج تحقیقات انجام شده نشان می دهد که یک درخت ۲۰ ساله پسته در سال پربار حدود ۱۰۸۸ گرم پتاسیم خالص (۱۳۱۱ گرم اکسید پتاسیم یا ۲۶۲۲ گرم سولفات پتاسیم) و در سال کم بار حدود ۴۸۰ گرم پتاسیم خالص ( ۵۷۸ گرم اکسید پتاسیم یا ۱۱۵۶ گرم کود سولفات پتاسیم) از خاک جذب می کند.

تاثیر مراحل مختلف رشد درختان پسته بر میزان جذب عناصر غذایی از خاک

یکی از نکاتی که عموما باغداران پسته به آن توجه می کنند زمان مصرف کودهای شیمیایی است. زمان مصرف عناصر غذایی زمانی است که ریشه ها بتوانند این عناصر را از خاک جذب کنند. نتایج تحقیقات انجام شده نشان داده است که توانایی گیاه پسته در جذب عناصر غذایی در طول سال متفاوت است. به عنوان مثال بیشترین میزان جذب نیتروژن در زمان پر شدن دانه و بهار اتفاق می افتد. در سال های پربار حدود ۷۰ درصد و در سال های کم بار حدود ۵۶ درصد نیتروژن مورد نیاز پسته در مرحله پر شدن دانه جذب می شود. بقیه نیتروژن مورد نیاز پسته در ابتدای فصل رشد و اوایل بهار جذب می شود. مقدار نیتروژن خالص جذب شده در مراحل رشد بهاره، پر شدن دانه و پس از برداشت هر درخت ۲۰ ساله پربار به ترتیب معادل ۲۴۳، ۵۴۳ و ۳ گرم می باشد. میزان نیتروژن جذب شده هر درخت پسته در مراحل رشد بهاره و پر شدن دانه در سال کم بار به ترتیب معادل ۳۱۷ و ۴۰۳ گرم می باشد.

نتایج تحقیقات در مورد جذب فسفر از خاک نشان داده است که در سال های پربار حدود ۹۵ درصد و در سال های کم بار حدود ۶۵ درصد فسفر مورد نیاز پسته در مرحله پر شدن دانه جذب می شود. بقیه فسفر مورد نیاز پسته در ابتدای فصل رشد و اوایل بهار جذب می شود. بقیه فسفر مورد نیاز پسته در ابتدای فصل رشد و اوایل بهار جذب می شود. گیاه پسته قادر به جذب کودهای نیتروژنی و فسفری در فصل زمستان و دوره خواب گیاه نمی باشد. مقدار فسفر خالص جذب شده در مراحل رشد بهاره، پر شدن دانه و پس از برداشت هر درخت ۲۰ ساله پربار به ترتیب معادل ۳، ۵۴ و صفر گرم می باشد. مقدار فسفر جذب شده هر درخت پسته در مراحل رشد بهاره و پر شدن دانه در سال کم بار به ترتیب معادل ۲۶ و ۴۷ گرم می باشد.

اما در مورد کودهای پتاسیمی باید گفت که بیشترین میزان پتاسیمی که درخت پسته می تواند از خاک جذب کند در مرحله پر شدن دانه می باشد به نحوی که در سال های پربار حدود ۹۳ درصد و در سال های کم بار حدود ۹۹ درصد پتاسیم مورد نیاز گیاه در این مرحله جذب می شود. بنابراین باغداران محترم باید تلاش کنند تا کودهای نیتروژنی و فسفری را به نحوی مصرف کنند که در بهار و مرحله پر شدن دانه در دسترس ریشه گیاه باشد. همچنین کودهای پتاسه را به نحوی مصرف کنند که در مرحله پر شدن دانه در دسترس درخت باشد. مقدار پتاسیم خالص جذب شده در مراحل رشد بهاره، پر شدن دانه و پس از برداشت هر درخت ۲۰ ساله پربار به ترتیب معادل صفر، ۱۰۱۴ و ۷۴ گرم می باشد. مقدار پتاسیم جذب شده هر درخت پسته در مراحل رشد بهاره و پر شدن دانه در سال کم بار به ترتیب معادل ۳۱۷ و ۴۰۳ گرم می باشد.

تاثیر سال آوری بر میزان جذب عناصر غذایی در درختان پسته

موضوع دیگری که باغداران به آن توجه می کنند تاثیر سال آوری بر میزان جذب عناصر غذایی و کودهای شیمیایی مصرفی در درختان پسته است. تحقیقات انجام شده بر روی درختان بارور پسته بیانگر تاثیر اندک سال آوری بر میزان کل نیتروژن جذب شده در گیاه پسته در سال های پربار و کم بار می باشد. در حقیقت میزان نیتروژن جذب شده در درختان سال پربار حدود ۱۰ درصد بیش از میزان کل نیتروژن جذب شده در درختان سال بی بار می باشد. بنابراین میزان مصرف کودهای نیتروژنی در سال های کم بار تنها ۱۰ درصد کمتر از سال های پرباری باید باشد.

برخلاف کودهای نیتروژنی، توانایی ریشه های درخت پسته در جذب پتاسیم از خاک به شدت به وضعیت سال آوری این گیاه بستگی دارد و جذب پتاسیم در سال های پرباری به شدت افزایش می یابد. نتایج تحقیقات نشان داده است که توانایی ریشه در جذب پتاسیم در درختان سال پرباری ۲/۲ برابر ظرفیت جذب پتاسیم در درختان سال بی باری است. بنابراین میزان کود پتاسیم مصرفی در سال پرباری باید ۲ برابر میزان کود پتاسه مصرفی در سال کم باری باشد.

برخلاف عناصر غذایی نیتروژن و پتاسیم که میزان جذب آن ها توسط درخت پسته در سال پربار بیش از سال کم بار است، نتایج تحقیقات نشان می دهد که یک درخت ۲۰ ساله پسته در سال های بربار ۳۰ درصد فسفر کمتری نسبت به سال های کم بار جذب می کند. بنابراین در سال های پربار می توان میزان فسفر مصرفی را به میزان ۳۰ درصد کاهش داد.

منبع: خرید مجازی

محصولات فروشگاه در زمینه پرورش پسته

[product-catalogue id=’8′]